ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ

Συχνά οι αγγλικοί όροι Coach και Trainer μπερδεύονται και μεταφράζονται το ίδιο, αλλά πρακτικά είναι δυο τελείως διαφορετικοί όροι. Με τον όρο coach εννοούμε τον «αρχηγό», εκείνον που θα βγάλει το σύστημα του παιχνιδιού που θα καθορίσει τις αλλαγές και κατά κύριο λόγο, με την εμπειρία του, θα εμψυχώσει και θα καθοδηγήσει τους αθλητές του.

Ο trainer είναι ο γυμναστής, αυτός που θα βελτιώσει τις φυσικές ικανότητες του παίχτη, που θα καθοδηγήσει και θα αυξήσει την αθλητική απόδοση και είναι o κυρίως υπεύθυνος για την δύναμη, την ευλυγισία και την ανάπτυξη πολλών άλλων φυσιολογικών χαρακτηριστικών του αθλητή. Αυτόν εννοούμε όταν λέμε προπονητή.

Στο ‘’μοντέρνο bowling’’ η προπόνηση πηγαίνει πιο πέρα από την τεχνικ

ή μόνο κατάρτιση, λόγω της πολύ μεγάλης ανάπτυξης του αθλήματος σε αγωνιστικό επίπεδο.

Ο καλός προπονητής παρέχει στους αθλητές του όχι μόνο φυσική προπόνηση και μάθηση της τεχνικής,  αλλά βελτιώνει τη σχέση μυαλού και σώματος ώστε να φτάσουν σε αρμονία.

Μεταφέρει τις πληροφορίες στους αθλητές και είναι σε θέση να δίνει όλων των ειδών τις οδηγίες που θα χρειαστεί ένας αθλητής τόσο τεχνικά όσο και διανοητικά.

Πάμε να δούμε κάποια από τα χαρακτηριστικά ενός προπονητή του bowling:

Ένα βασικό χαρακτηριστικό που πρέπει να έχει ένας προπονητής  είναι η καλή επικοινωνία με τους αθλητές του. Πρέπει πάντα να εξηγεί και να είναι ανοιχτός στις όποιες ερωτήσεις του γίνονται. Να γνωρίζει την διαδικασία εκμάθησης και τις προπονητικές αρχές για να είναι πιο αποτελεσματικός στο τρόπο μετάδοσης του αθλήματος. Θα πρέπει να καταλαβαίνει και να εφαρμόζει σωστές διδακτικές μεθόδους.

 Οφείλει να ξέρει πολλαπλά συστήματα και τρόπους διδασκαλίας, διότι κάθε άνθρωπος επεξεργάζεται διαφορετικά τις πληροφορίες, οπότε πρέπει να έχει τον τρόπο του με όλους.
 Σημαντικό προσόν είναι να αντιλαμβάνεται τις δυνατότητες των αθλητών και να μην προσπαθεί να τους έχει όλους στο ίδιο προπονητικό επίπεδο, γιατί κάποιος μπορεί εύκολα να αποθαρρυνθεί ή και να μην δίνει το 100% αυτών που μπορεί να κάνει.
 Πάντα να συμβουλεύει τους αθλητές του  γύρω απ τον ασφαλή τρόπο προπόνησης και γενικότερα της συμπεριφοράς τους στο χώρο.
 Να αναγνωρίζει τα σημάδια της υπερβολικής προπόνησης. Αλλώστε αυτός είναι ο δημιουργός του όγκου της κάθε προπόνησης. Να γνωρίζει πώς να μη δημιουργεί τραυματισμούς στους αθλητές μέσω της σωστής και συνεχής ενημέρωσης που έχει.
 Η προετοιμασία του σε ξεχωριστά  προπονητικά πλάνα για τις ανάγκες κάθε αθλητή είναι ένα από τα στοιχεία που πρέπει να κατέχει. Όπως έγραψα και παραπάνω κάθε αθλητής είναι διαφορετικός και πρέπει να έχει την ανάλογη αντιμετώπιση από τον προπονητή του.
 Να βοηθάει τους αθλητές να αναπτύσσουν νέες δεξιότητές για να βελτιώνονται σε όλο και περισσότερους τομείς του αθλήματος. Να χρησιμοποιεί διάφορα τεστ για να παρακολουθεί την πρόοδο των αθλητών με εφικτούς και μετρήσιμους στόχους για τον καθένα.

 Εκτός από σωστός γυμναστής του αθλήματος καλό θα είναι να αποκτά γνώσεις γύρω από την διατροφή και την γενικότερη εκγύμναση όλου του σώματος, γιατί  το bowling  είναι άθλημα τεχνικό, αγωνιστικό και απαιτητικό.

ΟΙ ¨ΡΟΛΟΙ¨ ΤΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ

Εκτός από την σωστή γνώση και μετάδοση του αθλήματος ο προπονητής έχει και κάποιους άλλους πολύ σημαντικούς ρόλους.

Πρέπει να λειτουργεί συμβουλευτικά στους αθλητές του, ακόμα και σε τομείς που δεν αφορούν άμεσα το άθλημα. Πρέπει να αξιολογεί σωστά τους αθλητές στην προπόνηση, αλλά και στους αγώνες.

Πολύ σημαντικός ρόλος είναι και ο ρόλος του μεταφορέα, ειδικά σε μικρότερες ηλικίες όταν δεν είναι δυνατό αυτό από τους γονείς. Ο προπονητής λειτουργεί και σαν ψυχολόγος όταν υπάρχουν συναισθηματικά θέματα στους αθλητές και πάντα μοιράζεται και λύνει τις ανησυχίες τους.

Φυσικά πρέπει να είναι πολύ καλός στην επίδειξη των ασκήσεων που γίνονται για την βελτίωση των αθλητών, οπότε καλό είναι να έχει και την ανάλογη φυσική κατάσταση.

Πολλές φορές γίνεται και ο καλύτερος φίλων των αθλητών του, αυτός που θα στραφούν να συζητήσουν τα προβλήματα τους και να βρουν μαζί την λύση. Εννοείτε ότι η εχεμύθεια σε προσωπικά θέματα επιβάλεται, γιατί διαφορετικά χάνεται ο σεβασμός μεταξύ τους.

Πρέπει να μαζεύει δεδομένα εθνικά και διεθνή με νέες προπονητικές μεθόδους.

Να είναι πηγή γνώσης και να ξέρει ό,τι δεν ξέρει. Σωστότερο   είναι αν δεν έχει πλήρη εικόνα για κάποιο θέμα να μην δίνει αόριστες πληροφορίες, να παραδέχεται την άγνοιά του  και έπειτα να το ψάχνει και να απαντάει σωστά.

Εμφανίζεται σαν μέντορας και είναι και ο άνθρωπος που είναι υπόλογος απέναντι στους γονείς για την ασφάλεια των παιδιών κατά τη διάρκεια των προπονήσεων και/ή των αγώνων.

Οφείλει να είναι ο κύριος παρακινητής των αθλητών καθ όλη τη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου.

Και τέλος πρέπει να είναι  υποστηρικτικός απέναντι σε όλους τους αθλητές του ειδικά σε μία δύσκολη αγωνιστική περίοδο. Εδώ συνυπάρχει ο ρόλος του φίλου και του σύμβουλου.

ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Συνήθως κάθε προπονητής αποκτά κατά τη διάρκεια της καριέρας του και την αντίστοιχη φιλοσοφία που θέλει να έχει. Οι δύο κυριότερες , αν όχι οι μόνες είναι «Η νίκη δεν είναι το πάν, είναι το μόνο που υπάρχει», και  «Ο αθλητής πάνω απ’ όλα».

Είναι δύο τελείως διαφορετικές φιλοσοφίες. Όλοι οι προπονητές  φυσικά έχουν τον ίδιο στόχο: την άνοδο με αποτέλεσμα την νίκη του αθλητή τους ή της ομάδας τους, αλλά ανάλογα με την φιλοσοφία που επιλέγει να έχει ο κάθε προπονητής, αλλάζει ο τρόπος και η πίεση που μεταφέρει κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή ενός αγώνα στους αθλητές του.

Μέσω της κάθε φιλοσοφίας διαμορφώνεται και το στυλ του κάθε προπονητή.

Υπάρχει το στυλ του «Στρατηγού», όπου μόνο ο προπονητής ξέρει και μιλάει, χωρίς να είναι διατεθειμένος να ακούσει ούτε να συζητήσει με τους αθλητές του.

Υπάρχει το «Παθητικό» στυλ, στο οποίο τον πρώτο λόγο έχουν οι αθλητές, ή ακόμα και εξωτερικοί παράγοντες που καθορίζουν τα πάντα , και τέλος υπάρχει και το «Δημοκρατικό» στυλ, που θεωρητικά είναι  και το πιο σωστό. Φυσικά καλό είναι ο προπονητής να μπορεί να έχει και να ασκεί και τα 3 στυλ, ανάλογα την περίσταση.

Τέλος θα πρέπει να δούμε κάποιες ατομικές δεξιότητες που πρέπει να έχει ο κάθε προπονητής.

Θα πρέπει πάντα να προσέχει την γλώσσα του σώματος που χρησιμοποιεί. Οι αθλητές του θα πρέπει να νιώθουν ότι έχουν την ελευθερία  να κάνουν ερωτήσεις, χωρίς να φοβούνται ότι θα προσβληθούν ή θα μειωθούν απέναντι σους υπολοίπους.

Πρέπει να ξέρουν ότι υπάρχουν επιλογές  και να οφείλουν να βοηθούν στην  διαδικασία της μάθησής τους. Ο  σεβασμός κι απ τις δυό μεριές σε  οποιαδήποτε κατάσταση είναι η βάση της καλής συνεργασίας. Ο  προπονητής πρέπει να μπορεί να βλέπει τα πράγματα  από την οπτική γωνία του αθλητή.

Φυσικά και τα προπονητικά πλάνα χτίζονται πάνω στην εμπειρία την οποία έχει ο κάθε προπονητής και πάντα βάση του χαρακτήρα του. Ωστόσο πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι (π.χ. Σε 6 μήνες θα έχω Χ μέσο όρο) και όχι γενικοί κι αόριστοι  (π.χ. Θα μάθουμε να παίζουμε bowling).

Το προπονητικό περιβάλλον οφείλει να είναι φιλικό, χαλαρό και πολλές φορές διασκεδαστικό. Ενας  ευχάριστος χώρος για τους αθλητές.

Η δυνατότητα του αθλητή να μαθαίνει μειώνεται αρκετά μετά από 20 λεπτά συνεχής πληροφόρησης, ειδικά αν αυτό γίνεται μόνο λεκτικά. Ο τρόπος για να μεγαλώσει αυτός ο χρόνος είναι η χρήση και άλλων τρόπων εκμάθησης, όπως χρήση ερωτήσεων, συμμετοχή στην επίδειξη ασκήσεων κτλ.

Το κλειδί για την αποτελεσματική αφομοίωση των πληροφοριών είναι η χρήση πολλαπλών τρόπων διδασκαλίας και πάντα με ανοιχτό το δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ  προπονητή – αθλητή.

Η δουλειά του προπονητή είναι πολύπλοκη γιατί  ξεφεύγει  από την τεχνική κατάρτιση του αθλήματος του και μπαίνει σε πολύ περισσότερους κλάδους γνώσεων.

Κάπως έτσι έχει εξελιχθεί η ενασχόληση του προπονητή που τον βάζει στον μαγικό κόσμο των αθλημάτων και του απαιτεί να έχει ένα σωρό δεξιότητες... Στον κόσμο που με χαρά έχω μπεί κάποια χρόνια τώρα...

Παναγιώτης Βαρδάκης

Level II ETBF Coach